شرح و تحلیل حدیث:«خیر للنساءلایرینالرجال ولا یراهن الرجال»

از میان سخنان ورفتار های حضرت فاطمه علیهاالسلام،حدیث فوق در عصر حاضر بسیار مورد شبهه واشکال واقع می شود.به راستی چگونه ممکن است یک زن،نه مردی را ببیند نه مردی اورا؟سؤال دیگر آنکهپس چرا خود آن حضرت به این حدیث عمل نکردوبه کوچه،بازار ومسجد رفت وآمد داشت؟

باید گفت:استفاده حضرت فاطمه علیهاالسلام از کلمه«خیر»خود گویای این حقیقت است که سیره مذکور یک رجحان ومزیت دارد.به دیگر سخن،حضرت فاطمه علیهاالسلام در مقام بیان یک امر ایده آلی وترجیحی است.امری که رعایت آن،بهتر ونیکوتر است ومادامی که ضرورتی پیش نیامده است،عمل به آن بهتر ومطلوب است.

پیام وروح روایت فوق این است که در شرایط ایده آلی که حضور زنان در عرصه اجتماع وارتباط ایشان با نامحرمان،ضرورتی ندارد،مطلوب ترین سیره برای بانوان،حضور در منزل،تدبیر مسایل خانواده وپرهیز کامل از نامحرمان است.

اگر زن نیازی به فعالیت اقتصادی نداشته باشد ودر عرصه تعلیم وتربیت نیازی به استاد مرد یا شرکت در کلاس های مختلط نباشد،برای درمان بیماری های زنان،پزشک زن به قدر کفایت وجود داشته ورجوع به پزشک مرد هیچ ضرورتی نداشته باشدو.....

بهترین سیرۀزندگانی برای بانوان این خواهد بود که در منزل ومحل سکونت وآرامش خود قرار بگیرندوبه شئون خانوادگی(اعم از تدبیرمنزل،تربیت فرزند،همسرداری،کمک به خود کفایی خانواده و....)بپرازدواگرهنری هم ندارد،زمینۀانجام ظهور آن را در منزل فراهم آورندواگر نیازی به تعلیم وتعلم دارند،آن را در ارتباط با دیگر خواهران دینی ودر مراکز مخصوص خانوم ها به سامان رسانند.

بنابراین حکم بیان شده در روایت،یک توصیه اخلاقی ترجیهی است،نه یک حکم قانونی تکلیفی.

فرمودۀحضرت زهرا علیهاالسلام بدین معناست که قرار گرفتن زن در منزل ودوری او از همه نامحرمان-اگر ممکن باشدومرجحی در کار نباشد-باعث ایجاد ودوام وآرامش لازم برای انجام وظایف زنانه ومادرانۀ او در عرصۀ خانواده ودر نتیجه،بهترین زمینه ساز کمال معنوی زن در راستای قرب به خدا خواهد بود.

وهمین است حکمت بیان دیگر آن حضرت که فرمود:

«نزدیک ترین حالت زن به خدا،ان زمانی است که در خانه خود می ماند وبه تربیت فرزند وامور خانواده می رسد».

دلیل بر رجهانی بودن حدیث حضرت فاطمه علیهاالسلام،رفتار خود آن حضرت است.سیره رفتاری حضرت اطمه علیهاالسلام نشان دهنده صحنه هایی از حضور فعال آن حضرت در عرصۀ اجتماع می باشد.برای نمونه ایشان هر هفته روزهای شنبه به سوی مزار شهدای احد می شتافت وبرای حمزه ودیگر شهدای احد،طلب آمورزش وعلو درجات می نمود.

آن حضرت پس از هجران پدرش،حمایت از امامت را وظیفه خود دانست ودر این راه از هیچ کوششی فرو گذار نکردوبارها وبارها در صحنه اجتماع حاضرشدوخطبه های بی نظیری ایراد نفرمود.

فاطمه ای که می فرمایدبرای زن بهتراست که نه او هیچ مردی را ببیند ونه هیچ مردی اورا ببیند،آنگاه که مصالح جامعه ونظام اسلامی را در خطر می بیند،به سوی مسجد می شتابدودر حضور جمع کثیری از مردان مهاجر وانصار غاصبان حکومت را به محاکمه می کشاند.چنین صحنه هایی،مؤید این حقیقت است که فرمودۀ قبلی ایشان یک امر رجحانی استکه در شرایط ایده آل مصداق می یابد.واین همان امری است که پیش تر متذکر شدیم که توجه به عنصر مکان وزمان نقش مهمی در چگونگی تأسی به اسوه هارا دارد

نمونه های دیگری که نشان دهندۀرفتار زنان وحضور آن سروران در میان اجتماع ونقش مهم آنان باشد،مؤید لزوم توجه به عنصر مکان وزمان در تأسی به الگوهاست.

حضرت خدیجۀکبری علیهاالسلام تاجر معتبری بود که پیامبر اکرم صل الله علیه وآله کارگزار مشاربۀ ایشان بودند.پیامبر صل الله علیه واله با سرمایه خدیجه ودر صدرکاروان تجاری اوبه مسافرت وتجارت ی پرداخت وآنگاه از سود تجارت،حق عمل خود را برمی داشت وباقی مانده سود اصل سرمایه را به خود خدیجه باز می گرداند.بانوی بی نشان صفحه/13